Mindful leiderschap op de werkvloer

Bestellingen die niet tijdig binnenkomen, een koeltoog die plots uitvalt, een berg papierwerk die maar blijft groeien, medewerkers die zich ziekmelden … Als retailverantwoordelijke moet je flink wat balletjes in de lucht houden en heb je ongetwijfeld weleens te kampen met stressvolle situaties. Bovendien moet je als leidinggevende voortdurend de vinger aan de pols houden en je team aansturen. Performance management en mindful leiderschap zijn volgens de UGent­professoren Mieke Audenaert en Adelien Decramer dan ook geen overbodig luxe. Ze leggen uit wat dat precies betekent en serveren een waslijst praktische tips voor leidinggevenden.

"Iemands werkbevlogenheid verhogen is mogelijk, maar het is natuurlijk afhankelijk van heel wat verschillende parameters binnen de organisatie. Denk bijvoorbeeld aan de bedrijfscultuur en -structuur, de strategie, het HR-systeem, de beschikbare technologie enzovoort.”

Mieke knikt. “Het is ontzettend belangrijk om te weten of je medewerkers energie krijgen van hun job. Heel wat organisaties doen daarom tevredenheidsmetingen. Het is cruciaal om goed na te denken wat je precies wil meten. Wij zijn ervan overtuigd dat die werkbevlogenheid heel belangrijk is. Je ziet meer en meer bedrijven inzetten op een welzijnsbeleid."

"Dat is goed, maar het volstaat niet om een welzijnscoördinator aan te stellen. Het is ook de dagelijkse uitvoering die belangrijk is. En dan heb ik het over een holistische benadering van tal van facetten die werkbevlogenheid beïnvloeden op micro-, meso- en macroniveau.”

Creëer verbondenheid

Je ziet steeds vaker fruitmanden op het werk, collega’s die samen gaan sporten of een yogatrainer die maandelijks naar de werkvloer komt. “Daar is niets mis mee, want zo creëer je een gevoel van verbondenheid, maar ‘welzijn’ is een ontzettend breed containerbegrip”, verduidelijkt Mieke. “Vragen die je écht moet stellen gaan dieper. Krijg je steun van je collega’s? Motiveren we elkaar? Is er voldoende vertrouwen? Krijg je genoeg autonomie? Help je een collega rekken vullen als jij klaar bent of ga je dan eerder trager werken? Als leidinggevende speel je natuurlijk een cruciale rol op vlak van productiviteit en werkbevlogenheid. En dan komt mindful leiderschap in the picture …”

Wat is mindful leiderschap?

Mindful leiderschap klinkt voor heel wat ondernemers als een ver-van-mijn-bed-show. Gelukkig is het een pak laagdrempeliger dan we denken. “Hoeveel ruimte heb je zelf als leidinggevende om positief leiderschap te vertonen? Ben je de hele tijd brandjes aan het blussen en vertoon je veel stress? Of ben je een goedgeluimde positivo? Je gedrag is vaak besmettelijk. Als je veel stress ervaart en je hoofd echt vol zit, neem je ook niet helemaal waar wat er rondom je gebeurt." "Je hebt er écht baat bij om je bewust te worden van je eigen gedachten en lichamelijke gewaarwordingen. Stel dat een medewerker fout gedrag vertoont. De kans is reëel dat we die persoon dan meteen een stempel geven, terwijl het wellicht maar een momentopname is. Door mindful jezelf en je omgeving waar te nemen, kan je ook meer positief gedrag vertonen als leidinggevende. Dat heeft dan weer een gevolg voor de prestaties en het welzijn van je personeel.”

Performantie én welzijn

“De keuze of tweespalt tussen efficiëntie en de menselijke factor binnen organisaties is een uitdaging. Op basis van ons onderzoek formuleren we aanbevelingen voor organisaties: welzijn en performantie kunnen duidelijk hand in hand gaan. Mindful leiderschap wordt echter nog vaak als onconventioneel bestempeld, maar kijk eens naar Kalm Waes."

"De impact is echt groot als je even uit de ratrace stapt. In de techsector – waar de stressniveaus ook erg hoog liggen – zien we dat opleidingen over mindful leiderschap als een geschenk ervaren worden. Je zorgt zo immers niet alleen voor persoonlijke groei, maar ook voor mogelijke organisatiegroei.”

Gloednieuw traject in samenwerking met PMO

Bij PMO vinden ze het verhaal van de professoren over mindful leiderschap ontzettend boeiend. Het resultaat? Een gloednieuw traject voor uitbaters in de retailsector in samenwerking met Mieke en Adelien. “Het traject bestaat uit een reeks interactieve sessies waarin we ons verdiepen in de positieve stijlen van leidinggeven in combinatie met allerlei mindfulnessoefeningen."

"Onderzoek heeft immers aangetoond dat leiderschapstrajecten meer opleveren als ze gepaard gaan met inzichten over mindfulness. Dat gaat van specifieke bewegingen en minipauzes tot ademhalingsoefeningen. Je kunt dan zelf ontdekken wat er goed bij je past. De retailsector staat voor diverse uitdagingen. Voor zaakvoerders en leidinggevenden zijn inzichten vanuit HR en Organisatiegedrag van cruciaal belang om medewerkers aan te sturen en feedback te geven."

"De opleiding belicht bevindingen uit het onderzoek van de onderzoeksgroep People en Performance Management en biedt praktische aanbevelingen om deze inzichten in de praktijk toe te passen. De focus zal ook liggen op specifieke HR-instrumenten die je als leidinggevende kan inzetten om medewerkers te motiveren, te ontwikkelen en te evalueren. Kortom, we geven inzichten vanuit onderzoek, maar het is echt de bedoeling om er zelf mee aan de slag te gaan. We leren van elkaar en voorzien ruimte voor reflectie.”

Luc Ardies, oprichter PMO, is verheugd met de samenwerking met de UGent-professoren. “Mindful leiderschap begint bij jezelf. Als je er als zaakvoerder in slaagt om – ondanks de dagelijkse problemen en onverwachte situaties – rustig en optimistisch te blijven, straal je dat ook af op je medewerkers. Je zou dus kunnen stellen dat mindful leiderschap besmettelijk is!”

Buikgevoel

Heel wat leidinggevenden in de retail (maar ook in andere sectoren) ondernemen vanuit hun buikgevoel. Ze zijn vaak in een bepaalde functie gerold. “We houden graag een pleidooi voor evidence based HR en management”, gaat Adelien verder. “Er zijn heel veel manieren om in teamverband en in de organisatie te werken, maar we zien dat er ook veel niet werkt of niet ondersteund wordt vanuit onderzoek."

"Vanuit de wetenschap weten we dat een aantal praktijken werken: probeer daarop in te zetten. Medewerkers én klanten voelen dat. En dat heeft best wel wat impact. Als jij en je medewerkers tevreden zijn, ben je performanter en zou je misschien wel een concurrentieel voordeel kunnen hebben!”

Nog enkele tips

“Mogen we nog meer tips geven? Schep duidelijke verwachtingen voor je medewerkers en wees consistent. Mensen willen heel graag weten waar ze aan toe zijn. Leg bijvoorbeeld uit hoe je medewerker zich moet gedragen naar klanten en collega’s toe. Probeer ook continu de vinger aan de pols te houden. Een evaluatiegesprek om de zes of twaalf maanden is vandaag wat achterhaald. Toon voortdurend interesse, geef feedback, luister écht, inspireer en vier succesverhalen.”

Wie?